De ontruiming van Gaza Israël blijft de baas spelen in Gaza
Israel houdt teveel invloed op het dagelijks leven van de Palestijnen in de Gazastrook. Dat stellen de Israelische mensenrechtenorganisaties HaMoked en B'Tselem in het rapport 'One Big Prison. Freedom of Movement to and from the Gaza Strip on the Eve of the Disengagement Plan' (maart 2005).
19 augustus 2005
Door Anja Spoelstra (SIVMO)
Sinds het uitbreken van de Tweede Intifada, in september 2000, heeft Israël de bewegingsvrijheid van de Palestijnen in de Gazastrook ernstig beperkt. Het reizen van en naar Israël, naar de Westelijke Jordaanoever en naar het buitenland is alleen in uitzonderingsgevallen mogelijk. Bovendien is het aanvragen van een reisvergunning een langdurige en frustrerende bezigheid (zie ook De Brug, december 2004: 'De bureaucratie van de bezetting').
Bewoners van de Gazastrook hebben geen toestemming om hun familie in Israël te bezoeken; andersom is het mondjesmaat mogelijk. Mochten de Palestijnen uit de Gazastrook erin slagen hun goederen in- of uit te voeren, dan is de kans groot dat bederfelijke waar de tijdrovende grenscontroles niet doorstaat. De beperkingen betekenen ook dat de import van noodzakelijke medicijnen ernstig is bemoeilijkt. Hetzelfde geldt voor het ondergaan van een medische behandeling, het volgen van een studie of het werken buiten de Gazastrook. Niet verwonderlijk is dat volgens VN-cijfers inmiddels ongeveer veertig procent van de Palestijnse bewoners onder de armoedegrens leeft.
De Israelische maatregelen betekenen de schending van een belangrijk mensenrecht, namelijk het recht op bewegingsvrijheid. Een groot aantal andere mensenrechtenschendingen volgt in dat kielzog. Het recht op gezinsleven, op gezondheid, op educatie en op werk.
Het lijkt zo mooi: als het Israelische leger zich heeft teruggetrokken en de nederzettingen zijn ontmanteld, kunnen de Palestijnen de Gazastrook eindelijk inrichten en gebruiken zoals zij dat willen. Volgens B'Tselem en HaMoked is dat een illusie. Verwacht wordt dat Israël de controle blijft houden over strategische gebieden, zoals de grensposten. Zo zal het voor de Palestijnse bevolking net zo moeilijk blijven om naar Israël en de Westelijke Jordaanoever te reizen. Dit geldt onder meer voor Palestijnen die in Israël willen werken. Het terugtrekkingsplan maakt de zaken zelfs nog erger. In het plan valt te lezen dat het de bedoeling is dat uiteindelijk geen enkele Palestijn uit de Gazastrook meer in Israël werkzaam zal zijn.
Of Israël ook de controle blijft houden over de grens met Egypte is nog onduidelijk. Over het luchtruim, de kuststrook en de territoriale wateren van de Gazastrook hebben de Palestijnen in ieder geval voorlopig niets te zeggen. Ook zal het Israelische leger actief blijven in de Gazastrook zelf: 'vanwege het fundamentele recht op zelfverdediging, inclusief het nemen van preventieve maatregelen, en het gebruik van geweld in reactie op bedreigingen uit de Gazastrook', aldus het terugtrekkingsplan.
Dit artikel verschijnt in het septembernummer De Brug van het Steuncomité Israelische Vredesgoepen en Mensenrechtenorganisaties, SIVMO, e-mail: sivmo@xs4all