Ontmoeting Sharon en Abbas 8 feb:

Optimisme als verdoving

Persbericht Stichting SIVMO

Amsterdam, 9 februari 2005 - De ontmoeting tussen de Israelische premier Ariel Sharon en de Palestijnse president Mahmoed Abbas, die 8 februari plaatsvond in de Egyptische badplaats Sharm el-Sheikh wordt door velen nu al historisch genoemd. Het begrip “historisch” suggereert optimisme. Het geeft echter tegelijkertijd aan hoe ernstig de situatie tot nu toe was, namelijk het al jarenlang ontbreken van enig vooruitzicht op iets wat op een vredesproces lijkt. Mogelijk is er een begin van beweging. Zeker nu premier Sharon en de Amerikaanse president George Bush vinden dat sinds de dood van Yasser Arafat er weer een partner voor vrede aan Palestijnse kant is. De democratisch gekozen Palestijnse president Abbas heeft in ieder geval in recordtijd hun vertrouwen gewonnen. De grote vraag is echter of er nu, na zoveel mislukte eerdere pogingen, daadwerkelijk een vooruitzicht op verandering is of dat het om oude wijn in nieuwe zakken gaat.

Het scheppen van reservaten

De bekende Israelische journaliste Amira Hass is iemand die in ingewikkelde situaties altijd het hoofd koel weet te houden. Zij schreef op 2 februari onder de titel ‘Optimisme is één ding, bulldozers zijn iets heel anders’ een artikel in de Israelische krant Ha’aretz, waarin zij stelt dat er niets mis is met de optimistische stemming die momenteel heerst in Israel “helemaal niet als dat optimisme gezien wordt als de oprechte wens van veel Israeli’s om uit de oorlogsroes te raken en tot politieke onderhandelingen over vrede te komen.” Maar zij vervolgt met de woorden: “Het wordt een probleem als dat optimisme werkt als een verdovingsmiddel, en als dat optimisme alleen gaat over gesprekken en geen belangstelling heeft voor bulldozers.” Zij bedoelt hiermee te zeggen dat de Israelische regering ondertussen gewoon doorgaat met “het scheppen van reservaten”, zoals zij dat noemt. Want wat is het geval? Ook het afgelopen jaar is de Israelische bezetting van de Palestijnse Westoever en de Gazastrook verder geďntensiveerd. Dit blijkt uit cijfers van zowel Israelische als internationale waarnemers. Rapporten en artikelen met koppen als ‘Nederzettingen in Gaza blijven groeien’ en ‘Nederzettingen krijgen meer financiële steun dan andere steden’ komen we regelmatig tegen. Ondanks de luidruchtige aankondiging van premier Sharon dat Israel zich zal terugtrekken uit de Gazastrook valt er te constateren dat er in de Gazastrook een toename was van het aantal kolonisten. In de tweede helft van 2004 is de joodse bevolking hier zelfs met 5% toegenomen. Het zogenaamde Gaza “terugtrekkingsplan” lijkt dan ook eerder een truc om een rookgordijn op te werpen en op tal van punten niets te ondernemen, of zelfs de situatie te doen verslechteren en bijvoorbeeld de greep op een aantal grote joodse nederzettingen op de Westoever te verstevigen.

Behoefte aan directe verbeteringen

Maar goed, Israel heeft in Sharam El Sheikh een aantal beloftes gedaan, zoals het (voorlopig) niet liquideren van Hamasleiders en de vrijlating van honderden Palestijnse gevangenen. Maar wat betekenen dit werkelijk? Uiteraard zal de toekomst dat moeten uitwijzen, maar ondertussen heeft de Palestijnse bevolking voorlopig nog dagelijks te maken met bezetting; wegblokkades; het bouwen van een muur rondom de Westoever; de uitbreiding van de nederzettingen; massale werkeloosheid; het bulldozeren van huizen; het liquideren van Palestijnen; het confisqueren van Palestijns land en ga zo maar door. We kunnen ons niet opnieuw een periode permitteren waarin er veranderingen worden aangekondigd en beloftes worden gedaan, terwijl de bezetting ondertussen in volle hevigheid doorgaat. De Palestijnse bevolking moet zo snel mogelijk directe verbeteringen in haar leefomstandigheden zien en voelen. Lukt dat niet dan zal Abbas de radicale krachten onder zijn bevolking niet lang in toom kunnen houden, ondanks zijn voorlopige succes op dit gebied. Binnen Hamas-kringen zijn er nu al krachten die zeggen zich niets van een wapenstilstand aan te zullen trekken. Israel zal duidelijk moeten maken dat het haar dit keer wel ernst is en dat het bereid is structurele stappen te zetten.

Wat was er eerst, de bezetting of het verzet er tegen?

Natuurlijk zullen ook de Palestijnen hun bereidwilligheid moeten tonen. De zelfmoordaanslagen, waarbij telkens zoveel onschuldigen omkomen trekken een zware wissel en werken contraproductief. Ook Israelische burgers moeten zich uiteraard veilig kunnen voelen. Beide groepen, zo blijkt uit recente opiniepeilingen, snakken naar vrede en het stopzetten van het geweld. Maar om de verantwoordelijkheid steeds volledig bij de Palestijnen te leggen, zoals nu gebeurt is onredelijk. Sharon heeft altijd benadrukt dat er pas weer met de Palestijnen over vrede gesproken zou worden wanneer de terroristische aanslagen zouden ophouden. Dat is een omkering van zaken. We mogen namelijk niet uit het oog verliezen dat de kern van het probleem niet het verzet tegen de bezetting is, maar de bezetting van Palestijnse gebied door Israel zelf het grote struikelblok vormt. Om degene die bezet wordt het kwalijk te nemen dat het zich verzet en die ten volste verantwoordelijk te houden voor het ontbreken van de mogelijkheid tot overleg is cynisch. Israel is bezetter en heeft in die hoedanigheid de troef in handen en zal daarom direct zeer verregaande maatregelen moeten nemen.

Kijk naar wat hij doet

Wat er in Sharm el-Sheikh is afgesproken is te weinig, maar het zou een mogelijk begin kunnen zijn. Voorlopig zal druk van buitenaf wel eens allesbepalend kunnen zijn. De vraag is echter of de Amerikanen in staat zijn voldoende druk uit te oefenen op Israel wanneer het zoals nu doorgaat met de uitbreiding en de bouw van nieuwe nederzettingen en “illegale” buitenposten op de Westelijke Jordaanoever. En of de mooie woorden van Europa nu eindelijk eens omgezet zullen worden in een zichtbare en actieve rol valt nog helemaal te betwijfelen. De Israelische vredes- en mensenrechtenbeweging die door SIVMO wordt ondersteund zal in ieder geval wel doorgaan met de situatie op de grond te beoordelen en Israel op haar verantwoordelijkheid te wijzen. De Israelische vredesveteraan en aartsoptimist Uri Avnery van de vredesgroep Gush Shalom bracht het enige tijd geleden zo mooi onder woorden: “Geloof Sharon nooit op zijn woorden, maar kijk naar wat hij doet.”

Bart Nooy,
namens het Steuncomité Israelische Vredesgroepen en Mensenrechtenorganisaties (Stichting SIVMO)
Postbus 15823, 1001 NH Amsterdam
Tel: 020 - 67 58 925, web: www.xs4all.nl\~sivmo

 
_____
menu | dDH