menu
spacer
 
| de vredessite / nieuws 2008 |
 
 
 
Erkenning voor slachtoffers Verarmd Uranium

 
Commentaar van Jan Taat, Solidariteit
 
6 januari 2008 - Het gebruik van verarmd uranium in granaten is al jaren omstreden. Na gebruik blijft giftig en licht radioactief stof achter. Mensen worden ziek, burgers en soldaten. Hoog tijd voor een verbod van deze wapens en een actie om de troep op te ruimen. De Nederlandse regering doet echter of haar neus bloedt. Ondertussen wordt de druk op die regering steeds groter.
 
Zwaar en goedkoop
Natuurlijk uranium bevat slechts 0,7 procent splijtbaar uranium- 235, terwijl de rest niet-splijtbaar uranium-238 is. Voor kerncentrales moet het uranium een paar procent uranium-235 bevatten. Voor kernwapens meer dan 90 procent. Om uranium in kerncentrales of in kernbommen te gebruiken, moet het percentage uranium-238 dus worden verhoogd. Dat proces heet uraniumverrijking. In Almelo staat het bedrijf Ultra Centrifuge Nederland dat met centrifuges verrijkt uranium maakt. Als afvalproduct blijft verarmd uranium met 0,2-0,3 procent uranium-235 over. In het engels heet verarmd uranium 'depleted uranium' (DU), een afkorting die ik hier zal gebruiken. In de loop van de jaren is een behoorlijke berg DU ontstaan en wordt naarstig naar toepassingen gezocht. Voorbeelden zijn het gebruik als contragewicht in vliegtuigen of als bijmengsel om uranium uit afgedankte (Russische) kernwapens in kerncentrales te kunnen gebruiken. Een derde toepassing is in wapens, zowel in granaten als in bepantsering. Uranium is zwaar, veel zwaarder dan bijvoorbeeld lood. Dat levert een grote slagkracht op. Bovendien is het bij hoge temperaturen brandbaar en vreet het zich als het ware door bepantsering heen. Deze eigenschappen en de lage prijs maken torpassing van DU in granaten aantrekkelijk. Bedrijven in de Verenigde Staten, de voormalige Sovjet-Unie, Frankrijk, Pakistan en mogelijk ook Israël produceren deze granaten. In het Verenigd Koninkrijk is de productie in 2003 gestopt. DU-granaten zijn gebruikt in Irak (1991 en 2003) en in Bosnië, Servië en Kosovo. De Verenigde Staten ontkennen het gebruik in Afghanistan, maar er zijn sterke aanwijzingen voor het tegendeel. Dat de Verenigde Staten niet altijd volledig zijn in hun informatieverstrekking, heeft ook ex-minister Kamp ervaren, toen ondanks Amerikaanse ontkenningen Nederlandse militairen DU aantroffen in Al Muthanna (Irak).
 
Discussie over gevaren
DU is giftig en licht radioactief. De radioactieve straling is van een soort dat slechts minimaal het lichaam binnendringt. Deze eigenschap zorgt er volgens de Verenigde Staten voor dat gebruik van DU geen kwaad kan. Ondertussen staat wel vast dat bewoners en oorlogsveteranen een grotere kans hebben op zeldzame vormen van kanker en genetische afwijkingen dan andere mensen. Waarschijnlijk spelen andere mechanismen een rol dan alleen de straling van het DU. Oorzaken zouden kunnen zijn:
  • grotere opname in het lichaam door fijne stofdeeltjes,
  • versterking van effecten door de combinatie van straling en giftigheid,
  • aantasting van gezonde cellen door bestraalde cellen ('bystander effect').
Onderzoek wordt bemoeilijkt door het achterhouden van informatie door de Verenigde Staten en het onder druk zetten van kritische onderzoekers. Daarnaast wordt de discussie vertroebeld door sommige tegenstanders van DU, die semi- wetenschappelijke onzin verkopen, zoals:
  • de hoeveelheid radioactiviteit van DU die in Irak en Afghanistan is vrijgekomen, zou gelijk zijn aan 40.000 Hiroshima bommen
  • ,
  • kruisraketten en lasergestuurde bommen, uitgerust met een lading verarmd uranium tot 400 kg of meer, zouden in Afghanistan zijn gebruikt,
  • natuurlijk uranium, afkomstig van afgevuurde uraniummunitie tijdens de Irak oorlog van 2003 zou zijn gevonden in luchtfilters vlak bij het Britse kernwapencomplex in Aldermaston.

 
De broodjes aap vliegen het internet rond, worden vervolgens ontkracht en op een gegeven ogenblik weet niemand meer wat harde feiten zijn. Al die overdrijving is ook nergens goed voor. Het feit dat honderden tonnen giftig en radioactief materiaal rondslingeren zou al voldoende reden moeten zijn voor actie door de veroorzakers. Het gebruik van DU heeft niet het voordeel van de twijfel. Het zijn niet de tegenstanders die met harde bewijzen voor de schadelijkheid moeten komen, maar de gebruikers van DU-wapens moeten de onschadelijkheid aantonen.
 
Vakbond AFMP/FNV
De Algemene Federatie van Militair Personeel (AFMP/FNV) kreeg in 1996 voor het eerst te maken met militairen die zeldzame ziekten hadden opgelopen die in verband werden gebracht met DU. In de loop van de jaren bleken ook Belgische, Spaanse, Portugese en Italiaanse militairen aan kanker te lijden en misvormde kinderen te krijgen. De AFMP/FNV maakt zich zorgen over de gevolgen van DU voor de bevolking en de militairen.
Ondertussen heeft de Italiaanse regering erkend dat 37 militairen zijn overleden aan kanker na te zijn blootgesteld aan verarmd uranium in Bosnië en Kosovo (Algemeen Dagblad, 10 oktober 2007). Na deze erkenning lijkt een doorbraak plaats te vinden. De AFMP/FNV doet haar best DU op de agenda te krijgen en presenteerde in het Europese parlement een tentoonstelling en boek met gruwelijke foto's.
 
Druk op Nederlandse regering
De voortdurende onrust over de effecten van DU heeft ondertussen gevolgen gehad. In België is DU verboden. De Britten gebruiken sinds 2004 geen DU meer, er is een vervanger met wolfraam. De Nederlandse regering volgt echter de Verenigde Staten en stemde december 2007 in de Verenigde Naties tegen een motie, waarin nader onderzoek naar DU werd geëist. In het onderzoeksvoorstel werd een oorzakelijke relatie gelegd tussen DU en gezondheidseffecten en dat ging de Nederlandse regering te ver. Met vijf stemmen tegen (Nederland, Israël, Engeland, de Verenigde Staten en Tsjechië) en 136 voor werd de motie aangenomen.
De SP en de PvdA organiseren op 14 februari een hoorzitting in de Tweede Kamer over DU. Op die dag houden het LAKA (Landelijk Kernenergie Archief), de Nederlandse Vereniging voor Medische Polemologie en de SP een symposium. Hopelijk leiden de activiteiten tot een snel verbod op DU en de opruiming van de restanten in de oorlogsgebieden. Niet alleen in het belang van de soldaten, maar ook in het belang van de bevolking.
 
Bronnen

 


 
 
terug/back | de vredessite / nieuws 2008 |