menu
spacer
 
| de vredessite / nieuwe oorlog 2006 |
 
 
 
Lezing Robert Fisk op Nederlands Sociaal Forum
Journalistiek en het Midden-Oosten

 
Robert Fisk Verslag van Lennert Bakker
Foto: Nanette Danckaarts
 
Nijmegen, 20 mei 2006 - “Waarom zijn terroristen het WTC ingevlogen?” was een vraag die Robert Fisk niet mocht stellen. In een lezing vertelde hij over de geschiedenis van de relatie tussen het Westen en het Midden-Oosten. Pro-terrorisme, anti-semiet of erger is de titel die je krijgt wanneer je terrorisme probeert uit te leggen. De basis van de journalistiek bestaat uit het beantwoorden van de vragen, wie, wat, waar, hoe en waarom. Maar wanneer het over terrorisme gaat mag je, volgens Fisk , niet te diep op de 'waarom' vraag ingaan. Wanneer we begrijpen waarom terroristen zo boos zijn valt het systeem in duigen. De machthebbers willen het 'zij wij' verhaal in stand houden. Fisk is meer dan dertig jaar journalist in het Midden-Oosten. Regelmatig jaagt hij mensen tegen zich in het harnas door zijn kritische houding. Hij ziet het als zijn taak het conflict aldaar zo goed mogelijk vast te leggen zoals een historicus dat zou doen.
 
“Wij kunnen het probleem alleen beschrijven vanuit een Westers perspectief”, zegt Fisk. “Dat is het probleem van de journalisten die verslag uitbrengen vanuit het Midden-Oosten.” Soms schaamt hij zich voor het feit dat hij een Westerse journalist is. Hij vertelt dat de echte gruwelen van de oorlog niet op TV komen. “Hierdoor zien we nooit wat er echt gebeurt.” Dooie vrouwenlichamen met uit-stekende botten zie je niet op het zes-uur-journaal. Redacteuren vinden dat ze het niet kunnen maken, “de kijkers zitten net te eten” is het excuus. Op deze manier kunnen de 'leiders' het volk er steeds weer van overtuigen dat 'de' oorlog gevoerd moet worden. Wanneer de kijker te zien zou krijgen hoe gruwelijk oorlog is, zou deze niet instemmen met een volgende oorlog. Zelfcensuur van de media en het gebruik van 'retoriek van de machthebbers' misleiden het publiek.
 
Op de een of andere manier is de aanwezigheid van Israël in Palestina veranderd van naam. Voorheen werd in de Engelstalige media over Israëlische nederzettingen bericht als colonies , via settlements zijn het nu zelfs al neighbourhoods geworden. De Israëlische muur wordt geen Wall genoemd maar fence. Als klap op de vuurpijl is het conflict in medialand een dispute geworden. Vrij vertaald is het probleem nu “een ruzie over een schutting rond Israëlische buurten”.
 
Als publiek snap je dan niet waar de Palestijnen zich druk over maken. Deze vorm van feiten verdraaiing kennen we uit de roman “1984” van George Orwell als 'NewSpeak'. De lezing heette dan ook News-Peak or News-Speak. In zijn rede trok Fisk geen directe parallellen met de roman, maar die zijn er wel degelijk. In het boek blijft de geschiedenis zich herhalen en wordt het verleden aangepast aan het heden. In het Midden-Oosten herhaalt de geschiedenis zich ook. De Britten zaten in 1917 ook al in Irak en ook toen al was de boodschap dat ze de Irakezen kwamen bevrijden. Het merendeel van het publiek weet hier echter niets van. Hier ligt dus de taak voor de journalist.
 
“De journalistiek faalt en heeft gefaald,” volgens Fisk, in het weergeven van de Midden-Oosten problematiek. De oorlog in Irak wordt verslagen vanuit hotelkamers en compounds, wat er daar buiten gebeurt, zien de journalisten niet. Daarnaast heeft de journalistiek de 'waarom-vraag' nog steeds niet kunnen uitleggen aan het publiek. De oorlogen in Irak en Afghanistan zijn voor een deel te danken aan het falen van de journalistiek.
 
Dit verslag is gemaakt door NSF-mediamakers, meer op www.sociaalforum.nl (opent nieuw venster).
 
 
terug/back | de vredessite / nieuwe oorlog 2006 |