3-9-2020 Onlangs las ik een zogenoemd "Frontbericht", een column van Jean Pierre Geelen in de Volkskrant Als een ware "oorlogsverslaggever deed Geelen een dappere poging zich in het "raadsel van Den Haag" te verdiepen. Dat te ontrafelen lijkt ook de grootste opgave voor Jan van Zanen, de kersverse burgemeester, aldus Geelen.

Inmiddels zijn er in meerdere steden dergelijke "oorlogshandelingen" uitgebroken; politici en politie zitten met de handen in het haar. Heel vaak wordt geroepen om een hardere aanpak en zwaardere straffen. Voor discussies over een fundamenteel ander beleid is nauwelijks enige belangstelling, enige visie lijkt te ontbreken. Helaas is er In het Westen geen nieuws.

Want laat nou al vele decennia geleden over het toenemend stedelijk geweld al uitgebreid het nodige te zijn onderzocht en gepubliceerd. Zo werden in 1989 op de Montreal Conferentie van Burgermeesters de basisoorzaken van de geweldstijging geformuleerd. Zoals o.a. marginalisering van zwakkeren, isolering van risicogroepen, werkloosheid onder jongeren, tekortschietende sociale woningbouw en gemeenschapsvoorzieningen. 'In een maatschappij die consumptie en competitie bevordert ten koste van eerlijke verdeling en solidariteit, zoeken jongeren zonder hoop op werk of succes naar middelen om te overleven en enige erkenning door tenminste hun eigen leeftijdgenoten. Dit leidt dikwijls tot geweld en bendevorming', aldus een van de conclusies van de burgemeestersconferentie in 1989.

In een Habitat - rapport over de toestand in de wereldsteden in 2001, werd ter verduidelijking hierop een nadere toelichting gegeven: globalisering was voornamelijk gericht op deregulering van de arbeidsmarkt, privatisering van overheidsfuncties en financiële liberalisering. Adviseur Frans Vanderschueren bij het Stedelijk Management Programma van Habitat: "Geweld is geen spontaan verschijnsel maar het gevolg van een maatschappij die gekenmerkt wordt door ongelijkheid en gebrek aan institutioneel of sociaal beheer." Volgens politicoloog Achcar heeft de neoliberale globalisering geresulteerd in een enorme maatschappelijke ontwrichting.

Anno 2020 lijkt de tijd rijp om een geloofwaardig progressief alternatief voor de neoliberale globalisering te ontwikkelen. Begin vorige eeuw begreep de socioloog Emile Durkheim al dat maatschappelijk ontwrichting getuigt van een grondige verandering van de sociale structuur. Hij vond dat om de eerste te genezen de andere hervormd moet worden. Ook nu zijn structurele sociale veranderingen noodzakelijk om een dergelijke heilloze ontwrichting te keren. Voor burgers, media en politici is er werk aan de winkel, opdat meer inspirerende en vooruitstrevende frontberichten de wereld in gestuurd kunnen worden.

Auteur: Rein Heijne, bestuurslid van Huis van Erasmus