Vredesduif met olijftak in snavel.

VS-aanslag op Iraanse leider

6-1-2020 VS-President Trump gaf de toestemming voor een zogenaamde "beslissende defensieve actie" in Irak om Qasem Soleimani, een belangrijke Iraanse militaire leider, te vermoorden. Een nieuwe escalatie dreigt in de nu al zeer instabiele regio.

 

VS-President Trump gaf de toestemming voor een zogenaamde "beslissende defensieve actie" in Irak om Qasem Soleimani, een belangrijke Iraanse militaire leider, te vermoorden. Een nieuwe escalatie dreigt in de nu al zeer instabiele regio.

 

De militaire aanval vond plaats in de Iraakse hoofdstad Bagdad, waar Soleimani verbleef en aan het hoofd stond van de Quds Brigade. Dat is een elite-eenheid van de Iraanse Revolutionaire Garde, die verantwoordelijk is voor militaire operaties buiten Iran. Hij wordt gezien als een van de machtigste figuren van Iran. Daar is massaal veel volk de straat opgetrokken om te protesteren tegen de executie van hun leider.

 

De aanslag op Soleimani dreigt de situatie in het nu al zeer gedestabiliseerde Midden-Oosten verder te doen escaleren. Trump onderstreept daarmee zijn reputatie van roekeloze president, die niet in staat is om de gevolgen van zijn optreden in te schatten. Hij heeft al verschillende militaire aanvallen in het Midden-Oosten bevolen, hoewel hij keer op keer belooft om de VS terug te trekken uit dure buitenlandse conflicten.

 

In werkelijkheid is de Amerikaanse militaire aanwezigheid bijna nog altijd even groot als in de laatste maanden onder president Obama. Zijn aanpak dreigt in het Midden-Oosten onvermijdelijk uit te monden in een nog grotere militaire ontplooiing. Nog maar pas stuurde Washington 750 extra militairen naar Irak. De reacties op deze nieuwe Amerikaanse provocatie zijn voorspelbaar. De Iraanse president Hassan Rohani verklaarde dat Iran de dood van zijn topgeneraal zal wreken. Ook vanuit Syrië, de Libanese militie Hezbollah en Irak regende het scherpe veroordelingen.

 

Eerder deze week gooide Washington al olie op het vuur met verschillende drone-aanvallen op vijf posities van Kataib Hezbollah, een pro-Iraanse sjiitische militie. Daarbij kwamen 25 militanten om het leven. Dat was dan weer een vergelding voor een aanval op een VS-basis in Irak waarbij een Amerikaanse militair sneuvelde. Abu Mahdi al Muhandis (de 'ingenieur'), de leider van Kataib Hezbollah, was een van de andere slachtoffers bij de Amerikaanse aanval waarbij Soleimani het leven liet. Op de drone-aanvallen reageerden woedende paramilitaire pro-Iraanse paramilitairen met een aanval op de VS-ambassade in Bagdad. In deze vicieuze cirkel van geweld, is de kans nu wel bijzonder groot dat de 25.000 leden tellende militie de dood van haar leider zal wreken met aanslagen op Amerikaanse doelwitten in de regio.

 

Wat bezielt Washington?

 

De vraag is wat het Witte Huis bezielt. De VS is niet goed voorbereid op een grootschalige escalatie van de confrontatie met Iran. Officieel luidt het dat Soleimani verantwoordelijk was voor talrijke Amerikaanse doden en dat hij nieuwe aanslagen plande. Paradoxaal genoeg zorgt de Amerikaanse militaire actie ervoor dat dat risico sterk is gestegen. Washington hoopte wellicht om te profiteren van het groeiend ongenoegen onder de Iraakse bevolking, die al weken de straat optrekt tegen de corruptie, de barslechte economische situatie en de groeiende Iraanse invloed in Irak. Het is maar de vraag of de recente aanslag de invloed van Iran zal doen tanen.

 

Op het thuisfront zit Trump met een impeachmentprocedure aan de vooravond van nieuwe presidentsverkiezingen. Zijn spierballengerol kan niet alleen voor de nodige afleiding zorgen, maar ook de positie van de Amerikaanse president versterken door de bevolking te verenigen tegen de 'dreiging' van Iran.

 

Ook de Israëlische invloed op het Witte Huis, is niet te onderschatten. Israël stuurt al langer aan op een harde confrontatie met Iran omwille van een vermeende nucleair programma van dat land. Premier Netanyahu, wiens land zelf over een uitgebreid nucleair arsenaal beschikt en daarvoor ongemoeid wordt gelaten, was een van de grootste tegenstanders van het nucleair akkoord dat Iran in 2015 sloot met de P+1 (de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad + Duitsland) en de EU. In mei 2018 kondigde president Trump aan dat de VS zich terugtrekt uit het nucleair akkoord.

 

Netanyahu

 

De invloed van Netanyahu op het Witte Huis is ongezien. De Amerikaanse regering erkende Jeruzalem - tegen het internationaal recht in - als hoofdstad van Israël, verhuisde de VS-ambassade naar deze symbolisch heilige stad, erkende de Israëlische soevereiniteit op de Syrische Golanhoogten en verklaarde dat de Israëlische nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden niet langer allemaal illegaal zijn. In februari 2019 echode VS-minister van Buitenlandse Zaken Pompeo de boodschap van de Israëlische premier dat er geen vrede en stabiliteit in het Midden-Oosten mogelijk is zonder de confrontatie aan te gaan met Iran.

 

Na zijn herverkiezing als leider van de Likoed-partij vorige week, beloofde Netanyahu nog meer 'historische verwezenlijkingen' in een zespuntenplan, waaronder de volledige VS-erkenning van de Israëlische soevereiniteit in 'Judea en Samaria' (de zionistische terminologie voor de Westelijke Jordaanoever), een historische defensie-alliantie met de VS en een halt toeroepen aan Iran en zijn bondgenoten.

 

Israël heeft de jongste jaren zijn aanvallen op pro-Iraanse doelwitten in Syrië sterk opgedreven (meer dan 200 in 2017 en 18). De Iraakse regering beschuldigde Israël van verschillende gelijkaardige aanvallen in Irak.

 

Machtsbalans

 

Tot slot speelt de Israëlische en Amerikaanse onrust over de groeiende Iraanse invloed in de regio een belangrijke rol. In Syrië snelde het president Bashar al-Assad ter hulp om de oppositiegebieden te heroveren. In Irak steunt Teheran verschillende politieke partijen en milities en heeft het een arsenaal uitgebouwd van korte afstandsraketten. In Jemen geeft Iran steun aan de Houthi's tegen Saoedi-Arabië.

 

Het land is ook de steunpilaar van de Hezbollah, een machtige sjiitische militie in Libanon. Teheran probeert zo de machtsbalans te handhaven tegenover Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten van wie de militaire uitgaven zeven keer hoger liggen (samen 90 miljard dollar in 2018) dan die van Iran (13 miljard dollar), terwijl de andere grote tegenstander, Israël, een kernwapenmacht is met een defensiebudget van 16 miljard dollar.

 

Creative Commons licentie 'Naamsvermelding - NietCommercieel - GeenAfgeleideWerken 2.0'

Auteur: Ludo De Brabander, overgenomen van De Wereld Morgen