17-5-2024 Het Franse parlement heeft de kieswet van Nieuw-Caledonië (Kanaky) aangepast. Hierdoor krijgen meer Fransen stemrecht en verwatert het aandeel kiezers van de inheemse Kanaken. Zij streven naar onafhankelijkheid van kolonisator Frankrijk. Frankrijk stuurde deze week 1.000 extra militairen om de protesten neer te slaan. De eilanden zijn rijk aan nikkel, een belangrijk metaal voor elektrische auto's.

Geschiedenis
De oorspronkelijke bewoners van Kanaky zijn Kanaken. Zij bewonen de eilanden sinds 1.500 voor Christus. In 1775 viel de Brit James Cook de eilanden binnen. Hij noemde de eilanden New Caledonia. Caledonia was de naam die de Romeinen gaven aan Schotland. In 1853 werden de eilanden geannexeerd door Frankrijk. De Franse kolonisten maakten van de Kanaken slaven en verkochten ze aan kopers in Australië, Californië, Canada en Chili. Ook werden Kanaken als contractarbeiders tewerkgesteld op Franse plantages en boerderijen op de eilanden.

Reservaten
De Kanaken, gedecimeerd door Europese virussen en bacteriën, werden door de Fransen gedeporteerd naar reservaten. In 1878 kwamen de Kanaken in opstand tegen de Franse kolonisatoren. De Fransen sloegen de opstand neer, onthoofdden de leider van de Kanaken en stelden het hoofd tentoon in het Muséum national d'histoire naturelle. Na de Tweede Wereldoorlog kregen de Kanaken stemrecht en werd het hen toegestaan de reservaten te verlaten.

Jaren tachtig
In de jaren tachtig van de vorige eeuw ontstond een onafhankelijkheidsbeweging. Aanvankelijk gaf president Mitterrand grotere autonomie aan de kolonie, maar premier Jacques Chirac stuurde militairen om de onafhankelijkheidsbeweging met geweld de kop in te drukken.

Referenda
In 2018, 2020 en 2021 werden referenda gehouden over de onafhankelijkheid van Kanaky. Omdat de Kanaken 40% van de bevolking uitmaken en de rest bestaat uit geïmporteerde Fransen, werd onafhankelijkheid met een kleine meerderheid verworpen. In 2021 boycotten Kanaken het referendum.

Kieswet
Afgelopen week heeft het Franse parlement de kieswet van Kanaky aangepast. Hierdoor krijgen meer Fransen stemrecht en verwatert het aandeel kiezers van de Kanaken. Onafhankelijkheid raakt hierdoor verder uit het zicht. Dit leidde tot felle protesten van Kanaken en confrontaties met de Franse politie en militairen, waarop Frankrijk de noodtoestand uitriep.

Premier Gabriel Attal zei dat ongeveer 1.000 extra veiligheidstroepen naar Nieuw-Caledonië zouden worden gestuurd - bovenop de 1.700 die al aanwezig waren - terwijl de autoriteiten zouden aandringen op 'de zwaarste straffen voor relschoppers en plunderaars', schrijft The Guardian.

Tijdens de protesten zijn 2 Franse militairen omgekomen en 64 Franse agenten en militairen gewond geraakt. 3 Kanaken zijn om het leven gekomen. Het aantal gewonde Kanaken is onbekend. Onder het regime van de noodtoestand zijn 200 Kanaken gevangengenomen.

Nikkel
De eilanden zijn rijk aan nikkel, een belangrijk metaal voor elektrische auto's. De eilanden zijn 's werelds nummer 3 nikkelmijnbouwer. De nikkelindustrie wordt gedomineerd door het Franse beursgenoteerde bedrijf Eramet met een omzet van 4 miljard euro en een winst van 750 miljoen euro.

20% van de inwoners van de eilanden, overwegend Kanaken, leeft onder de armoedegrens. 40% van de Kanaken is werkloos, tegenover een kleine 10% van de Franse beroepsbevolking op Kanaky.

Bron: The Guardian