26-3-2024 De Adviesraad Internationale Vraagstukken heeft een advies gemaakt over de oorlog in Oekraïne. De Adviesraad schrijft dat er vier militaire scenario's denkbaar zijn voor de oorlog in Oekraïne. 1. Een totale overwinning voor Oekraïne. 2. Een totale overwinning voor Rusland. 3. Een voortzetting van de huidige situatie: patstelling. 4. Onderhandelingen. Plus een giftige adder onder het gras.
4 scenario's
'In de kern zijn vier militaire scenario's denkbaar voor het conflict op de middellange termijn', schrijft de Adviesraad Internationale Vraagstukken aan de minister van Buitenlandse Zaken, Hanke Bruins Slot.
1. Oekraïne wint
'Een eerste scenario is een totale overwinning van Oekraïne, waarbij Russische troepen verdreven worden uit de oostelijke provincies en uiteindelijk van de Krim, en waarbij Rusland opdraait voor alle materiële schade en zowel de staat als individuele personen zich verantwoorden voor het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof. Dit scenario is de doelstelling van de Oekraïense regering, gesteund door haar westerse bondgenoten, althans in woord. Vanwege het risico op escalatie blijft de uitgebreide westerse militaire steun hoofdzakelijk beperkt tot wapensystemen die het grondgebied van de Russische Federatie niet kunnen raken. Die steun kent dus zijn beperkingen qua omvang en aard van wapens en is niet zonder praktische problemen: de Europese landen konden de gevraagde artilleriemunitie niet op korte termijn leveren.'
2. Rusland wint
'Het tegenovergestelde scenario, de totale overwinning van Rusland, zou de territoriale soevereiniteit en het bestaan van Oekraïne als land radicaal inperken met - uitgaande van de opstelling van Rusland in het conflict - schrijnende gevolgen voor de lokale bevolking. Dit scenario zou een voortdurende bedreiging van de veiligheid van frontliniestaten en daarmee de Europese Unie als geheel inhouden. Een Russische overwinning kan tevens een vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne op gang brengen die zijn weerga in West-Europa niet kent en die vergelijkbaar zou zijn met de vluchtelingenstromen vlak na de Tweede Wereldoorlog.'
3. Patstelling
'Het derde scenario is dat van een patstelling. Dit zou een voortzetting zijn van de huidige situatie op het slagveld, althans volgens de voormalige Oekraïense opperbevelhebber, generaal Zaloezjny in The Economist van november 2023: een duizend kilometer lange, aan weerszijden vrijwel ondoordringbare frontlijn doorsnijdt 's lands grondgebied. Een patstelling kan zich evenwel in verschillende varianten voordoen.'
Variant 1
'In een eerste variant kunnen de gevechten op kleine schaal doorgaan, zonder illusie dat een van de partijen binnen afzienbare tijd een beslissende overwinning kan boeken.'
Variant 2
'Een tweede variant is een frozen conflict: Oekraïne houdt Rusland alleen defensief op afstand, waarbij gevechten slechts af en toe oplaaien (zoals ook tussen Moldavië en Rusland inzake Transnistrië en tussen Georgië en Rusland inzake Zuid-Ossetië).'
Variant 3
'Een derde, meer beweeglijke variant van een patstelling is: Rusland wordt versterkt door bijvoorbeeld de inzet van (nog) zwaardere middelen, steun of wapenleveranties van China, Iran of Noord-Korea, of afschaling van de hulp aan Oekraïne uit het Westen. Verdere escalatie, bijvoorbeeld door miscalculaties in de conflictvoering, (dreiging van) inzet van nucleaire wapens en (hybride) aanvallen op NAVO-grondgebied kunnen in die variant niet worden uitgesloten.'
Variant 4
'De vierde variant is het spiegelbeeld van de voorgaande. Oekraïne kan de slagkracht vergroten met een combinatie van offensieve en defensieve wapensystemen en training. Daarbij is duurzame, passende en tijdige steun van het Westen onontbeerlijk.'
4. Onderhandelingen
'Welke variant van patstelling ook, uit dit derde scenario kan een vierde scenario volgen: onderhandelingen. Op basis van een aanhoudende hurting stalemate - de wederzijdse erkenning dat de materiële en immateriële kosten en risico's van een totale overwinning aan beide zijden onaanvaardbaar hoog zijn - worden partijen feitelijk gedwongen aan de onderhandelingstafel plaats te nemen. De krachtsverhoudingen op het moment van onderhandeling zullen doorslaggevend zijn voor de uitkomst.'
Welk scenario vindt de Adviesraad het wenselijkst?
De vraag is welk scenario de Adviesraad het wenselijkst vindt? Dit is het antwoord van de Adviesraad: 'Een overwinning voor Oekraïne (scenario 1) c.q. een zo sterk mogelijke uitgangspositie voor Oekraïne bij eventuele onderhandelingen (scenario 3 variant 4) zijn de wenselijkste scenario's en zouden door blijvende, proactieve en tijdige steun van de Nederlandse regering en haar partners als inzet moeten gelden.'
Maar de Adviesraad vindt scenario 1, 'een totale overwinning Oekraïne' niet realistisch en haalbaar. 'Wenselijkheid en haalbaarheid gaan niet per definitie samen', schrijft de Adviesraad.
Adder onder het gras
Dan blijft dus over onderhandelingen vanuit scenario 3 variant 4, 'een zo sterk mogelijke uitgangspositie voor Oekraïne.' Maar hier zit een adder onder het gras. Want nergens in het advies adviseert de Adviesraad de minister van Buitenlandse Zaken werk te maken van onderhandelingen. Het enige dat de Adviesraad schrijft over onderhandelingen is dat Rusland niet zou willen onderhandelen.
Terwijl president Poetin de afgelopen maanden verschillende keren heeft gezegd, ook in het interview met Tucker Carlson, te willen onderhandelen. En het Westerse persbureau Reuters schreef dat het de Amerikanen waren die de deur naar onderhandelingen hebben dichtgegooid.
Doorgaan met de uitputtingsoorlog
Als je geen werk wil maken van onderhandelingen en adviseert te streven naar 'een zo sterk mogelijke uitgangspositie voor Oekraïne' dan blijkt de adder giftig. Want, schrijft de Adviesraad: 'De regering blijft gehouden tot uitgebreide communicatie als het gaat om blijvende intensieve steun aan deze strijd van Oekraïne. Dit is des te meer van belang nu de oorlog naar alle waarschijnlijkheid zal voortduren en een lange nasleep heeft die de toekomst van ons continent bepaalt.'
In begrijpelijke taal: Regering, blijf propaganda ('uitgebreide communicatie') maken voor een langdurige uitputtingsoorlog tussen de NAVO en Rusland in Oekraïne.
U kunt hier het hele advies van de Adviesraad downloaden.