28-4-2021 Vanuit de Belgische partij Ecolo-Groen is een oproep gedaan aan de EU om in de toekomstige dialoog met Turkije over samenwerking aandacht te besteden aan de mensen die daar in de gevangenis zitten omdat ze een vredesproces met de Koerden wilden. Turkije legde een bindende uitspraak daarover van het Europees Hof van de Rechten van de Mens naast zich neer.

Tekst van de oproep:

Vandaag begint in Turkije een rechtszaak tegen 108 vredesactivisten waaronder Cihan Erdal van onze Groene zusterpartij Yesil Sol alsook de voormalige co-voorzitter van de pro-Koerdische volkspartij HDP Selahattin Demirtas.

Demirtas zit, net als vele andere leden van de HDP, in voorhechtenis sinds 2016. In dat jaar stemde een meerderheid in het parlement voor het opheffen van zijn parlementaire onschendbaarheid. De reden voor zijn opsluiten dateert van 2014, toen de wereld werd geconfronteerd met een grootschalige militaire campagne tegen Kobani in het Noorden van Syrië. Ondanks de internationale coalitie die actief was in de regio bleef de hulp, mede door embargo van Turkije, aan Kobani uit. Dit zorgde voor wereldwijde verontwaardiging en mobilisatie om de kwestie hoog op de politieke agenda te plaatsen.

Ook in Turkije werd er gemobiliseerd. HDP maar ook andere organisaties riepen op om solidariteit te betuigen met de inwoners van Kobani. Tijdens deze volksprotesten kwam het tot hevige aanvaringen met de ordediensten met dodelijke slachtoffers tot gevolg. Deze mobilisatie breekt hen nu zuur op, zo blijkt. Vredesactivisten en de leidinggevende vertegenwoordigers van de HDP worden verantwoordelijk gehouden voor de schermutselingen én worden daarbovenop beschuldigd van terrorisme.

De HDP langs hun zijde vraagt al jaren tot een parlementair onderzoek om licht te werpen op wat tot nu toe leidde tot het geweld. Maar de regerende AKP van president Erdogan weigert om in te gaan op deze vraag. De beschuldigingen aan het adres van vredesactivisten en de weigering tot een parlementair onderzoek vinden we dan ook een schending van de rechtstaat. We dringen er bij de Turkse overheid op aan om actief onderzoek te voeren naar wat er zich daadwerkelijk afspeelde in 2014 tijdens de protesten. En we staan niet alleen in onze visie.

Ook het Europees Hof van de Rechten van de Mens boog zich over de kwestie. Ze oordeelde in december 2020 dat Demirtas werd geschonden in de vrijheid van meningsuiting en gebood een onmiddellijke vrijlating. Dit omdat verzet ter ondersteuning van Kobani niet kan worden gecriminaliseerd. Miljoenen mensen over de hele wereld hebben zich op moreel vlak tegen ISIS verzet. Hoewel deze uitspraak juridisch bindend is, ging Turkije niet over tot vrijlating. Integendeel, ze kwam met nieuwe beschuldigingen gelinkt met de gebeurtenissen in 2014.

Deze ontwikkelingen baren ons zorgen. Zeker als je bedenkt dat tot 2015 de HDP één van de drijvende krachten was achter de vredesonderhandelingen in het land die startten in 2012. Deze resulteerden in het akkoord van Dolmabahçe met daarin zowel een oplossing voor de Koerdische kwestie alsook de handvaten voor een democratische oplossing voor de toekomst van Turkije. Echter zag deze nooit het daglicht aangezien Erdogan zich éénzijdig terugtrok uit de onderhandelingen.

Daarbovenop diende een Turkse topaanklager in maart 2021 een zaak in bij het constitutionele hof en eist ze het opdoeken van de HDP. Met de afnemende steun voor de AKP en haar nationalistische bondgenoten alsook de slechte economie ten gevolge van de Covid-19 pandemie vrezen wij dat de heersende AKP-partij de nationale politiek via rechtbanken probeert vorm te geven.

Wij doen hierbij dan ook een oproep aan Ursula von der Leyen, voorzitster EU-commissie alsook aan Charles Michel, voorzitter Europese raad om bij toekomstige dialoog en samenwerking met Turkije mensenrechten prioritair te stellen. De EU is het grootste naoorlogse vredesproject en hoort een leidende rol te nemen in het aankaarten van mensenrechtenschendingen, herstellen van de democratie en oproepen tot vredesgesprekken.

Enkel zo kunnen democratische stemmen die zich inzetten voor vrede in Turkije gehoord worden. En wie weet krijgen wij uiteindelijk dat fameuze Dolmahbaçe-akkoord te zien.

Deniz Agbaba, voorzitster van Groen Brussel Hoofdstedelijk Gewest.

Wouter De Vriendt, fractieleider Ecolo-Groen in de Kamer.

Bron: De Wereld Morgen