17-3-2023 De EU bereidt wetgeving voor rond Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De wet verplicht bedrijven verantwoord te ondernemen. Europese regeringsleiders willen de wapenindustrie uitsluiten van die wetgeving. PAX en meer dan 40 andere organisaties roepen het Europees Parlement nu op dat ongedaan te maken. Organisaties hunnen de verklaring nog ondertekenen.

Vier EU-lidstaten behoren tot de tien grootste wapenexporteurs ter wereld: Frankrijk (3e), Duitsland (5e), Italië (6e) en Spanje (9e). Samen waren zij in de periode 2017-2021 verantwoordelijk voor 21% van de wereldwijde wapenexport. Uit onderzoek van PAX blijkt keer op keer dat grote Europese wapenbedrijven wapens leveren aan landen die de mensenrechten of het oorlogsrecht ernstig schenden.

CSDD Directive

De wetgeving waar het om gaat, is de ontwerp-richtlijn inzake Corporate Sustainability Due Diligence. Deze wet moet op Europees niveau bedrijven verplichten na te gaan of zij betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. Ook in Nederland wordt aan zulke wetgeving gewerkt. De Europese wet kan, als die goed wordt opgesteld, bijdragen aan het opvullen van belangrijke gaten wat betreft de verantwoordingsplicht van Europese wapenbedrijven. Deze bedrijven hebben zich te lang aan toezicht onttrokken en verschuilen zich achter de vergunningsprocedures voor wapens van lidstaten.

Eigen verantwoordelijkheid

Wapenfabrikanten moeten voor de export van hun producten een vergunning aanvragen bij overheden. Regelmatig zeggen wapenbedrijven dat zij zich daarom niet hoeven te committeren aan belangrijke mensenrechtenstandaarden van de Verenigde Naties en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. In de praktijk gaan wapenbedrijven echter te weinig na welke risico's hun wapenleveranties hebben als het gaat om schendingen van het internationaal recht. Zo verkopen grote wapenfabrikanten bijvoorbeeld wapens aan de regimes van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Beide landen zijn actief betrokken bij de oorlog in Jemen, waar de afgelopen jaren talloze burgerslachtoffers zijn gevallen. Mensenrechtenstandaarden stellen al jaren dat alle bedrijven, dus ook wapenbedrijven, een eigen verantwoordelijkheid hebben om mensenrechten te respecteren.

Europees Parlement aan zet

Op dit moment wordt de Europese IMVO-wet behandeld door het Europees Parlement. In de conceptversie van de Europese Commissie zouden wapenbedrijven wel onder de wet vallen, maar de regeringsleiders willen bedrijven die een wapenexportvergunning moeten aanvragen buiten de wet houden. De wapenindustrie zou daarmee worden uitgezonderd. PAX roept daarom nu met meer dan 40 andere organisatie het Europees Parlement op om de wapenindustrie toch in de wetgeving op te nemen als hoog-risico sector. Het statement staat nog open voor ondertekening door organisaties tot en met 31 maart.

Bron: PAX